PATRONI ROKU… O co w tym chodzi ?

 

PATRON to opiekun, protektor, osoba lub instytucja roztaczająca opiekę, także osoba (często nieżyjąca) darzona wielkim szacunkiem z uwagi na jej osiągnięcia. Określenie w szerokopojętej kulturze może mieć różne i szerokie konotacje:

  • Patron Święty: W kontekście religijnym, „patron” może odnosić się do świętej osoby, która jest uważana za opiekuna określonej grupy ludzi, zawodu, miejsca lub sytuacji. Na przykład, św. Franciszek z Asyżu jest patronem zwierząt i ekologii.
  • Patron Zawodu: W kulturze katolickiej oraz w tradycji różnych zawodów, istnieją patroni związani z danymi dziedzinami pracy. Przykładowo, św. Łukasz jest patronem lekarzy, a św. Józef – rzemieślników.
  • Patron Miejscowości: Czasami „patron” może oznaczać osobę, którą dana miejscowość, region, lub kraj uważa za swego opiekuna i duchowego przewodnika. To może być zarówno postać historyczna, jak i symboliczna.
  • Patron Organizacji: Organizacje, szkoły, grupy społeczne lub edukacyjne również mogą mieć swoich patronów, którzy symbolizują wartości i cele danej instytucji.
  • Patron Działania: W kontekście politycznym lub społecznym, „patron” może oznaczać osobę, która wspiera lub popiera pewne działania lub inicjatywy.

 

Ciekawa jest również etymologia słowa. Jak podaje Słownik wyrazów obcych Władysława Kopalińskiego:

(z francuskiego) ’patron, szef, majster, chlebodawca, gospodarz, właściciel (pensjonatu, zakładu)’, od średniowieczno łacińskiego patronus 'właściciel beneficjum, święty orędownik, pan, wzór’. Łacińskie ’patron, możny pan, rzadziej występujący jako protektor wyzwoleńców i klientów (podopiecznych), między innymi w procesach sądowych.’ Od pater 'ojciec’.

 

PATRONI ROKU 2022 to kolejna już edycja inicjatywy Sejmu i Senatu, której celem jest uhonorowanie wybranych osób, wydarzeń lub idei ważnych dla Polski i Polaków. Zwyczaj ustanawiania Patronatu Roku przez Sejm RP ma ponad 20 lat, zapoczątkowano go w 2001 roku, wybierając na Patronów Stefana Wyszyńskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. Senat zaczął wybierać Patronów w roku 2006.

PATRONI ROKU ustanawiani są przez Sejm RP i Senat RP w drodze uchwały. Mają zachęcać do podejmowania działań, które spopularyzują ich dorobek lub upamiętnią jakieś istotne wydarzenie.

Patroni roku 2022 wybrani przez Sejm:

Maria Grzegorzewska 

(1887-1967), pedagożka

Maria Konopnicka

(1842-1910), poetka

Ignacy Łukasiewicz

(1822-1882), farmaceuta, wynalazca lampy naftowej

Józef Mackiewicz

(1902-1985), pisarz

                    

Wanda Rutkiewicz

(1943-1992), alpinistka

Romantyzm Polski

(w 1822 r. w Wilnie ukazały się „Ballady i romanse” A.Mickiewicza, co wyznaczyło początek polskiego Romantyzmu).

Patroni roku 2022 wybrani przez Senat:

Bruno Schulz

(1892-1942), prozaik, grafik

Władysław Bartoszewski

(1922-2015), historyk, publicysta

Bronisław Geremek

(1932-2008), historyk, polityk

Botanika

(uhonorowanie polskich botaników i ich osiągnięć w 100 rocznicę powstania Polskiego Towarzystwa Botanicznego).

 

Patron roku 2022 wybrany przez Sejm i Senat:

Józef Wybicki

(1747-1822), pisarz, polityk

 

Z roku na rok. Coraz więcej patronów

 

W przeszłości taka liczba ( 12 ) była nieosiągalna, bo do 2015 roku Sejm ogłaszał trzech patronów. Do 2016 r. ta sama liczba obowiązywała w Senacie. Podczas prac nad patronatami na rok 2016 zwiększono limit w Sejmie do pięciu, a rok później do siedmiu „ w szczególnie uzasadnionych przypadkach”. W podobnym czasie limit patronów z trzech do pięciu zwiększył Senat. Czasami obie izby wskazują te same osoby.

Lista Patronów Roku 2022 jest długa i różnorodna a sama idea wybierania patrona jest ciekawa i ma sens. Tylko czy jest w wystarczającym stopniu popularna ?  Czy idą za nią pieniądze potrzebne do organizacji wydarzeń związanych z Patronami, które pozwoliłyby uczynić z uchwał realne narzędzie ?

 

FLANER i PATRONI ROKU

 

FLANER , jak wiecie (KLIKNIJ: O PROJEKCIE), to włóczęga, próżniak, spacerowicz. Chodzi po mieście, obserwuje i komentuje życie ulicy, łączy reporterski ogląd z rozmyślaniem filozoficznym. Wejście na „obszar” Patronów Roku będzie dla niego nowym doświadczeniem. Krocząc śladami znanych postaci, ludzi żyjących w różnych okresach i związanych z różnymi regionami Polski, podejmie próbę odkrycia ich na nowo. Powłóczy się po przestrzeni miejskiej, poszuka śladów, znaków ich życia i dokonań. Będzie szukał czegoś, co was przekona, że znani i wielcy nie są ideałami, są ludźmi z krwi i kości i wcale nie muszą być nudni, a ich dziedzictwo można odnaleźć w wielu miejscach, które nas otaczają. Wystarczy tylko uruchomić potęgę wyobraźni.

 

Physiologie du Flaneur, 1841

 

Kiedy spojrzymy na nazwiska Patronów Roku, to z każdym z nich coś nam się kojarzy. Np. Wybicki – hymn naszego państwa, Konopnicka – „Rota”, Łukasiewicz – lampa naftowa itd. Skromniutka jest ta nasza wiedza o znanych Polakach. Niejeden powie: No, ale nadajemy ich imiona szkołom, ulicom, instytucjom… Przy tej okazji dużo się o nich mówi. To prawda. Ale wraz z zakończeniem ceremonii, kończy się zainteresowanie patronem. A inny zapyta: a po co mi ta wiedza ? A po to, że znając np. ciekawostki dotyczące tych postaci można „zabłysnąć” przed znajomymi ? Albo dla własnej satysfakcji i zaspokojenia zwykłej ludzkiej ciekawości ? Nawet w tak banalny sposób możemy pokazać, że szanujemy znanych Polaków, którzy są ważną i trwałą częścią naszej historii.

Wyjazd na urlop czy wakacje z dziećmi to świetna okazja, by zahaczyć np. o Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie czy najstarszą na świecie czynną kopalnię ropy naftowej w Bóbrce, na ziemi krośnieńskiej i przybliżyć im „kawałek historii”. To także taka mała lekcja poznawania kultury narodowej. Bo przecież wszystkie osoby z listy Patronów Roku 2022 łączy to, że były patriotami. Wprawdzie nie poświęciły swojego życia za ojczyznę, ale to jak żyły i co robiły pozwala je zaliczyć do grona ludzi wybitnych, patriotów w rozumieniu takim, jakie jest do przyjęcia przez ludzi żyjących w XXI wieku.

A jak my współcześnie żyjący rozumiemy „patriotyzm”? 

 

Dla wielu wciąż patriotą jest ktoś, kto walczy i ginie za ojczyznę. Tylko że ludzie żyjący w XXI wieku, nie muszą udowadniać swojej miłości do ojczyzny poprzez straceńczą śmierć. Czy w takim razie nie ma już możliwości bycia patriotą ? Żyjący w XXI wieku patriota nie ginie dla Polski, ale dla niej żyje. Dba o dobro swoje i rodziny, ale też swojego otoczenia, gminy czy powiatu, sąsiadów i współmieszkańców. Jest aktywny, troskliwy i solidarny. Nie musi ginąć, aby ratować swój kraj, jak to było w przeszłości. Żyjąc w spokojnym czasie, nie musi się bać o życie swoich bliskich i swoje. Może skupić się na prostych codziennych sprawach: płaci uczciwie podatki, papierek wrzuca do kosza a nie na chodnik, dba o środowisko, nie łamie prawa. Przejawem patriotyzmu jest także dbałość o nasz język, czyli brak przekleństw i poprawność  językowa w wypowiedziach ustnych i pisemnych, znajomość historii Polski i polskiej kultury, stawianie dobra kraju i swojej społeczności ponad interes osobisty. Wielu z nas postępuje tak właśnie i nie robi tego z przymusu czy na pokaz, ale z własnej potrzeby serca i ducha.

 

 

Patriota nie musi mówić, że kocha ojczyznę, nie ma potrzeby obnoszenia się ze swoim patriotyzmem. Wystarczy, że robi cokolwiek dobrego dla kraju: pracuje, uczy się, tworzy sztukę. Niekoniecznie są patriotami osobnicy ubrani w patriotyczne bluzy czy koszulki z napisem: Bóg.Honor.Ojczyzna, wymachujący kijem bejsbolowym z orłem i biało- czerwoną flagą podczas  „patriotycznych manifestacji”, ale równie chętnie uczestniczący w „kibolskich” zamieszkach. 

Inni demonstrują swój patriotyzm tatuażami symboli narodowych, powstańczych a tak naprawdę nie znają nawet dat czy pojęć, które prezentują na ramionach, piersi itp. Potrafią za to propagować nacjonalizm, rasizm i homofobię. Wiele ciekawych opinii osób młodych, jak i znanych naukowców, historyków, działaczy społecznych, publicystów na temat współczesnego patriotyzmu znajdziemy  w artykule Zbigniewa Bartusia „ Kim jest patriota w XXI wieku ? Co myślą o tym młodzi i nieco starsi ?”

Autorem jednej z nich jest profesor Andrzej Zoll:

„ Zmienia się treść pojęcia patriotyzm. Inaczej było ono rozumiane w XIX i XX wieku, a inaczej dziś. Wtedy poświęcenie życia dla obrony ojczyzny, niepodległości – to był patriotyzm. Dziś wysiłek należy koncentrować na dobru wspólnym, działaniu na rzecz dobra Polaków. Patriota to osoba wypełniająca obowiązki obywatelskie oraz wzmacniająca wartości, na których opiera się interes państwa.”

Takimi właśnie patriotami byli Patroni Roku 2022 : robili to, co mogli najlepszego dla innych ludzi.

I FLANER wam to pokaże podczas swojej wędrówki. Może uda mu się zachęcić was do podjęcia działań, które ukształtują kolejne pokolenia Polaków-patriotów, mających poczucie obowiązku i odpowiedzialności za innych oraz szacunek dla wszystkich ludzi. Jak to zamierza zrobić ?  Ma już na to kilka pomysłów.

Zapraszamy na stronę www.flaner.pl 

Projekt realizowany w partnerstwie z Fundacją Lotto

Foto: Wikipedia, Pixabay.